(2018 ජුනි 25 වැනි දින New York Times පුවත්පතේ පළවූ මරියා අබි-හබීබ් විසින් ලියන ලද ගවේෂණාත්මක වාර්තාවේ සම්පූර්ණ සහ අසංක්ෂිප්ත සිංහල පරිවර්තනය - පළමු කොටස)
හම්බන්තොට, ශ්‍රී ලංකාව - ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ, සිය සිහින වරාය ව්‍යාපෘතිය සඳහා ණය සහ ආධාර ලබාගැනීම පිණිස සිය චීන මිතුරන් වෙත ගිය සෑම අවස්ථාවකම ලැබුණේ එකම එක පිළිතුරකි: එනම්, "ඔව්" යන්නයි. එසේ ය; ඒ, සෑම ශක්‍යතා අධ්‍යයන වාර්තාවක්ම මෙම ව්‍යාපෘතිය අසාර්ථක වන බව පවසද්දී ය; ඉන්දියාව ද ඇතුළුව ලංකාවට නිතර ණය දෙන සෑම රටක්ම ණය දීම ප්‍රතික්ෂේප කරද්දී ය; ලංකාවේ ණය බර රාජපක්ෂ යටතේ වේගයෙන් ප්‍රසාරණය වද්දී ය.
බෙයිජිංහි රාජ්‍ය සංස්ථාවක් වන China Harbor Engineering Company සමග වසර ගණනක් පුරා කෙරුණු ඉදිකිරීම් සහ කේවල්කිරීම් අවසානයේ, හම්බන්තොට ව්‍යාපෘතිය කැපී පෙනුණේ එකම එක කරුණක් හේතුවෙනි; එනම්, අසාර්ථක වීම හේතුවෙනි. වසරකට නැව් දස දහස් ගණනක් හම්බන්තොට පසුකර යද්දී, 2012 වසරේ හම්බන්තොටට ආකර්ෂණය කරගැනීමට හැකි වූයේ නැව් 34කි.
ඉන්පසුව එය ද චීනයට සින්නක්කර විය.
රාජපක්ෂ මහතා 2015දී බලයෙන් පහකිරීමෙන් පසුව ද, බලයට පත්වූ නව රජය, රාජපක්ෂ විසින් ගන්නා ලද ණය ගෙවාගැනීමට නොහැකිව සිර වී සිටියේ ය. චීනයෙන් එල්ල වූ දැවැන්ත පීඩනය මැද මාස ගණනක් තිස්සේ දිග්ගැස්සෙමින් ඉදිරියට ගිය සාකච්ඡා සහ කේවල්කිරීම් අවසානයේ, පසුගිය දෙසැම්බරයේදී හම්බන්තොට වරාය සහ ඒ අවට අක්කර 1,500ක භූමිය චීනයට 99-අවුරුදු බද්දට පවරාදීමට ශ්‍රී ලංකා රජයට සිදුවිය. ගනුදෙනුව අවසානයේ සිය එදිරිවාදී රටක් වන ඉන්දියාවට සැතපුම් සිය ගණනක් ආසන්නයේ පිහිටි භූමියකට අයිතිවාසිකම් කීමට පමණක් නොව, ආර්ථික සහ හමුදාමය වශයෙන් අතිශය වැදගත් ගමන් මාර්ගයක පිහිටි මර්මස්ථානයක් සම්පූර්ණයෙන්ම සිය'තට ගැනීමට ද චීනයට හැකියාව ලැබිණි. ටයිම්ස් සඟරාවේ ගණන්බැලීම් අනුව මෙසේ පසුගිය දශකය තුළ චීනය විසින් "සහය දෙන ලද" වරාය ව්‍යාපෘති 35ක් ලෝකය පුරා විසිරී පවතී. (සිතියම සඳහා පළමු කමෙන්ටුව බලන්න.)
රටවලට ණය දීම මාර්ගයෙන් බලය තහවුරු කරගැනීමේ (සහ ණය හිලව් කරගැනීම වෙනුවෙන් ඕනෑම දෙයක් කිරීමේ) චීන න්‍යාය පිළිබඳව, ශ්‍රී ලංකාවේ සිද්ධිය විචිත්‍රවත් උදාහරණයකි. විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකා ණය ගනුදෙනුව, චීන ජනාධිපති ශී ජින් පිංගේ "Belt and Road" ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධ තවත් දරුණුතම විවේචනයකට ද හේතුවිය; එනම්, දුර්වල රටවල් වලට ආයෝජන සහ ණය ලබා දී, ගෙවාගත නොහැකි ණය උගුලක සිරකිරීම සහ එමගින් එකී රටවල වංචා-දූෂණ-අක්‍රමිකතා සහ පවුල් පාලනය තරකිරීමට සහය දීම පිළිබඳව ය.
මාස ගණනක් තිස්සේ මෙම වරාය ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධ ශ්‍රී ලාංකීය, ඉන්දීය, චීන සහ බටහිර රටවල බලධරයන් සමග කරන ලද සම්මුඛ සාකච්ඡා සහ ගිවිසුම් සහ ලියකියවිලි අධ්‍යයනය කිරීමෙන් පසුව, චීනය සහ ඊට අයත් සමාගම්, මුදලට කෑදර කුඩා රටක් සම්පූර්ණයෙන්ම සිය අණසකට ගත් ආකාරය විමසා බැලීමට අපට දැන් හැකියාව ලැබී තිබේ.
* 2015 ජනාධිපතිවරණ සමයේදී චීන වරාය ඉදිකිරීම් අරමුදලෙන් දැවැන්ත මුදල් ප්‍රමාණයන් රාජපක්ෂ ප්‍රචාරණ කඳවුර වෙත ඍජුවම ගලාගියේ ය. ඒ, රාජපක්ෂ සෑම විටකම චීන කොන්දේසිවලට නැමුණු අයෙකු වීම සහ, ඉන්දියාව සහ දකුණු ආසියාවේ බල තුලනය චීනය දෙසට නම්මවාගැනීමේ ව්‍යාපෘතියේදී චීනයේ සුවචයකු ලෙස ඔහු හඳුනාගනු ලැබීම හේතුවෙනි. මෙම ගනුදෙනු මේ ආකාරයට සිදු වූ බව, ඒ සම්බන්ධ රාජ්‍ය පරීක්ෂණයක් මගින් අනාවරණ කරගෙන විස්තර වශයෙන් දක්වනු ලැබූ ලිපි සහ මුදල් චෙක්පත් පරීක්ෂා කිරීම මගින් තහවුරු කරගැනීමට The New York Times වන අපට හැකියාව ලැබිණි.
* හම්බන්තොට වරාය පිළිබඳව චීන උනන්දුව හුදෙක්ම ආර්ථිකමය බව චීන විශ්ලේෂකයන් අවධාරණය කරන දෙයකි; එහෙත්, ශ්‍රී ලාංකික බලධරයන් පවසන්නේ ආරම්භයේ පටන්ම බුද්ධිමය සහ උපායමාර්ගික කරුණු ද සාකච්ඡාවල වැදගත් මාතෘකාවක් වූ බවයි.
* මුලදී ලිහිල් කොන්දේසි මත ණයදීම ඇරඹුණත්, කාලසීමාව කේවල්කිරීම සහ අමතර මුදල් අයැදීම සමග මෙකී කොන්දේසි ක්‍රමක්‍රමයෙන් දැඩි විය. ණයෙන් නිදහස් වීමට ශ්‍රී ලාංකීය බලධරයන් ආයාස දරනවිට, චීන කොන්දේසි වරායේ අයිතිය වෙත කේන්ද්‍රගත විය.
* මෙම ගනුදෙනුවෙන් පසුව වරාය ගනුදෙනුවට අදාළව චීනය වෙත ලංකාවේ පැවති ණයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියනයක් කපාහරිනු ලැබුණත්, වෙනත් චීන ණය තවමත් පැවතීම සහ ඒවායේ පොළී අනුපාතික, ලෝකයේ වෙනත් ණය දෙන ආයතනවලට වඩා බෙහෙවින් වැඩි වීම හේතුවෙන්, ලංකාව වෙන කවරදාටත් වඩා චීනයට ණය වී සිටියි.
මෙම ලිපිය සම්බන්ධව අදහස් දැක්වීම පිණිස රාජපක්ෂ මහතා හෝ ඔහුගේ නියෝජිතයන් සම්බන්ධ කරගැනීමට මාස ගණනක් තිස්සේ උත්සාහ දැරුවත්, රාජපක්ෂගෙන් ඊට කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොලැබිණි. චීන වරාය ව්‍යාපෘති නිලධරයන්ගෙන් ද කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් ලැබුණේ නැත.
ශ්‍රී ලංකා මුදල් අමාත්‍යංශ වාර්තාවලින් මෙම තත්ත්වය පිළිබඳව අඳුරු චිත්‍රය මනාව පෙනේ. මෙම වර්ෂය සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ ආදායම වන්නේ ඩොලර් බිලියන 14.8කි. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවට, ලෝකය වටා විසිරී සිටින ණයහිමියන්ට ගෙවීමට ඇති ආපසුගෙවීම් ප්‍රමාණය ඩොලර් බිලියන 12.3කි.
ඉන්දීය රජයේ උපදේශකයකු මෙන්ම නවදිල්ලියේ පිහිටි ප්‍රතිපත්ති පර්යේෂණ ආයතනයක් වන Center for Policy Researchහි විශ්ලේෂකයකු වන බ්‍රහ්මා ශෙලානි මෙසේ පවසයි: "රටක් යටත් කරගැනීමට ඇත්තේ මාර්ග දෙකකි: එකක් කඩුව ය, අනෙක ණය යැයි ඇඩම් ස්මිත් පවසා තිබේ; චීනය දෙවැන්න තෝරාගෙන තිබේ." ඉන්දියාව විශේෂයෙන්ම මේ ගනුදෙනුව පිළිබඳව අවධානය යොමුකරන්නේ, ණය හිළව්වට ලංකාවේ හමුදාමය මර්මස්ථාන පාවිච්චි කිරීමේ අයිතිය චීනය විසින් ඉල්ලා සිටීමේ හැකියාව නිසා ය. (අවසාන ගිවිසුම ප්‍රකාරව, ශ්‍රී ලංකාවේ ආරාධනයකින් තොරව චීනයට ශ්‍රී ලංකාවේ හමුදා ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත විය නොහැකි ය.) "හම්බන්තොට ආයෝජනය සාධාරණීකරණය කිරීමට ඇත්තේ එකම එක පදනමකි; එනම්, ජාතික ආරක්ෂාවයි. ඔවුන් අනිවාර්යයෙන්ම චීන හමුදාව ගොඩබානු ඇතැයි" ඉන්දීය හිටපු විදේශ කටයුතු ලේකම් සහ ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ උපදේශක ශිවශංකර් මෙනන් පවසයි.
චීනය සහ ලංකාව අතර දීර්ඝ කාලයක පටන්, එනම්, චීන විප්ලවයෙන් පසුව මාවෝ රජය පිළිගැනීමේ කාලයේ පටන්, පැවත එන සුහද සබඳතා පවතී. එහෙත් චීනය අමතක කළ නොහැකි මිතුරකු වන්නේ වසර 26ක් පුරා දිග්ගැස්සුණු දමිළ බෙදුම්වාදී ගැටුම් සමයේ පටන් ය. වර්ෂ 2005දී ජනාධිපති පදවියට පත්කරගන්නා ලද රාජපක්ෂ ජනාධිපති ධුරය හොබවන්නේ, මානව හිමිකම් කඩකිරීම සම්බන්ධව ශ්‍රී ලංකාව ලෝකයෙන්ම හුදෙකලාව කරනු ලැබ සිටි කාලයක ය. ඔහු යටතේ ශ්‍රී ලංකාව ආර්ථික, හමුදා උපකරණ සහ එක්සත් ජාතීන් හමුවේ ශ්‍රී ලංකාවට රැකවරණය ලබාදීම වෙනුවෙන් චීනය මත තදින් යැපෙන මට්ටමට පැමිණ තිබිණි. වර්ෂ 2009දී යුද්ධය අවසාන වීමෙන් පසුව රාජපක්ෂ සහ පවුල සිය බලය තහවුරු කරගත්තේ ය. රාජපක්ෂ සමයේ කූටප්‍රාප්තියේදී, රාජපක්ෂ සහ සහෝදරයෝ අමාත්‍යංශ ගණනාවක් හරහා රජයේ සමස්ත වියදමෙන් 80%කට වගකීවෝ ය. චීනය වැනි විදේශ රටවල ආණ්ඩු ඍජුවම ගනුදෙනු කළේ ඔවුන් සමග ය. ඉතින් ඒ අනුව, රාජපක්ෂට සිය නොදියුණු ගම්බද හම්බන්තොට ප්‍රදේශයේ වරායක් ඉදිකිරීමට අවශ්‍ය වූ විට, ඊට එරෙහිව මතුවූ බාධක ඉතා පහසුවෙන් ඉවත් කරගන්නා ලදී.
බ්‍රිතාන්‍යය මෙන් හතරෙන් පංගුවක භූමියක්, මිලියන 22ක ජනගහණයක් සහ ප්‍රධාන වරායෙන් ඉතා හොඳ මුල්‍ය සැපයුමක් තිබියදී දෙවැනි වරායක අවශ්‍යතාව පිළිබඳව ආරම්භයේ පටන්ම නිලධාරීහු ප්‍රශ්න කළ හ; රජය විසින් කරන ලද ශක්‍යතා අධ්‍යයන වාර්තාවලින් ඉතා පැහැදිලිව ප්‍රකාශ වූයේ, හම්බන්තොට වරායක් ඉදිකිරීම කිසිසේත් ආර්ථිකව වාසිදායක නොවන බවයි.
"ඔවුන් [ලංකාව] මේ ව්‍යාපෘතිය ආරම්භයේදීම අප වෙත ආවා; එහෙත් ඉන්දීය සමාගම් සියල්ල එය කෙළින්ම ප්‍රතික්ෂේප කළා. එය ඒ කාලෙත් ආර්ථිකව අවලංගු කාසියක්; දැනුත් එහෙමමයි" යනුවෙන් පවසන්නේ ඉන්දීය හිටපු විදේශ ලේකම් ශිවශංකර් මෙනන් ය.
එහෙත් රාජපක්ෂ ව්‍යාපෘතියට අවසර දුන්නේ ය; අවසර දුන්නා පමණක් නොව, තමන් මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධ සියලු අනතුරු ඇඟවීම් නොසලකා ඊට අනුමැතිය දුන් බව රට පුරා මහත් ආඩම්බරයෙන් ප්‍රචාරය ද කළේ ය.
[චමිර ජීවන්ත දෙද්දුවගේ]
0 comments :
Post a Comment